Waarom geloven mensen? Dit is een vraag die veel gesteld wordt, zo ook binnen de psychologie. Psychologen proberen te begrijpen waarom mensen in iets geloven waarvan nooit is bewezen dat het ‘waar’ is. Wellicht kan het geloof verklaard worden als een zoektocht naar de verklaring voor het leven, als een levensstijl of een veilige haven. Ook Freud was gefascineerd door religie. Freuds theorieën bereiken nog altijd een groot publiek en hebben een grote invloed gehad op onze cultuur, literatuur, films en filosofie. In dit artikel worden Freuds gedachtes over religie ontrafeld.
Lees verderIs religie wetenschappelijk verklaard? In dit artikel onderzoekt Carola Houtekamer verklaringen voor religie van zowel evolutionair biologen, die zich richten op de vraag waarom mensen geloven, als van neurologen, die zich richten op hoe mensen dat geloof ervaren. Vervolgens neemt zij beide vormen van onderzoek kritisch onder de loep met behulp van de analytische filosofie.
Lees verderOngeveer een half jaar geleden sprak minister van der Hoeven van onderwijs het verlangen uit om naast de evolutietheorie ook de theorie van Intelligent Design op te nemen in het lesprogramma van het voortgezet onderwijs. Er kwam protest van allerlei kanten. De theorie zou geen wetenschappelijke theorie zijn, maar een manier om God alsnog een plek te geven als ontwerper van de natuur. Wat houdt de theorie van Intelligent Design eigenlijk in en hoe kan deze worden getoetst als wetenschappelijk onderzoeksprogramma? In dit artikel beschrijft Ard Tamminga de uitgangspunten van Intelligent Design en onderzoekt hij met behulp van wetenschapsfilosofische criteria in hoeverre Intelligent Design kan worden beschouwd als een wetenschappelijk onderzoeksprogramma en of het een volwaardig alternatief is voor de evolutietheorie.
Lees verderEen nacht doorfeesten en ‘s ochtends een tentamen maken lijkt een slechte combinatie: je aandacht erbij houden gaat tenslotte minder makkelijk als je moe bent. Maar wat is precies het verband tussen vermoeidheid en aandacht(sgebrek)? In dit artikel geeft Anna Hoekstra het antwoord op deze vraag, door onder andere te kijken naar hoe verschillende disciplines ‘vermoeidheid’ en ‘aandacht’ definiëren en door dieper in te gaan op aandachtsstoornissen.
Lees verderVanaf de tijd van Plato is het cruciale belang van imitatie voor het functioneren van de mens onderschat. De ontdekking van ‘spiegelneuronen’ bracht hier voorgoed verandering in. Spiegelneuronen zijn hersencellen die geactiveerd zijn zowel wanneer een subject een bepaalde beweging uitvoert als wanneer hij diezelfde beweging bij een ander persoon observeert. In dit artikel bespreekt Simon De Keukelaere de verandering in onze visie op het fenomeen imitatie en laat zien hoe nabootsing de bron kan zijn van zowel empathie als geweld.
Lees verderKinderen kunnen al op jonge leeftijd verschillen in aantal onderscheiden. Zowel dit getalbegrip als ruimtelijk inzicht zijn van belang als kinderen leren rekenen. Fenna van Nes geeft een overzicht van psychologisch onderzoek naar rekenvaardigheden bij jonge kinderen. Om een beter beeld te krijgen worden resultaten uit het psychologisch onderzoek gecombineerd met neurologisch onderzoek naar hersenactiviteit.
Lees verderVerliefdheid is een raar iets. Waarom worden we verliefd en waarom juist op die ene persoon? De wetenschap kan het nog steeds niet helemaal verklaren. Er zijn in de geschiedenis een heleboel theorieën gevormd die dit fenomeen proberen te doorgronden. Dit artikel laat ons zien hoe de wetenschap tegen verliefdheid aankijkt en neemt ons mee in de wonderlijke wereld die verliefdheid heet.
Lees verderFrantz Fanon heeft een politieke bevrijdingstheorie ontwikkeld, die gebaseerd is op psychiatrisch onderzoek bij Antillianen in Frankrijk. Hierin verwerpt Fanon het kolonialisme en verheerlijkt hij geweld, waarmee hij nogal wat stof deed opwaaien in het Frankrijk van de jaren zestig. In dit artikel analyseert Marcel Maussen Fanon’s theorie in het licht van de Frans-Algerijnse verhoudingen.
Lees verderDe localisatie van creativiteit in de hersenen is nog grotendeels onontgonnen terrein. In dit artikel behandelt Elisa Hermanides de huidige psychobiologische inzichten aangaande creativiteit en de hersenen en de psychologische en biologische kenmerken die voor een kunstenaar van belang zijn.
Lees verderHoe komt het dat mensen kippenvel krijgen bij het luisteren naar bepaalde muziek? Aan de hand van dit en enkele andere voorbeelden legt Ivar Hagendoorn uit hoe de wetenschap inzicht kan verschaffen in vragen die betrekking hebben op kunst.
Lees verder