Mantelzorg is een actueel onderwerp. Tegen alle verwachtingen in blijkt mantelzorg de afgelopen jaren te zijn toegenomen. Maar wat is mantelzorg eigenlijk? Wat zijn de mogelijke bedreigingen voor mantelzorg in Nederland en hoe probeert de overheid daarmee om te gaan. En waarom verrichten mensen überhaupt mantelzorg? Op deze vragen geeft Hanneke Posthumus in dit artikel een antwoord.
Lange tijd heeft men gedacht dat seksuele selectie alleen een zaak was van onderlinge competitie tussen mannen. Duidelijk is nu dat de uitverkiezing door het vrouwtje zeker zo’n grote rol speelt. Bij de pauw is geconstateerd dat de hennen de haan met de mooiste en langste staart de eer gunnen. In onderzoek werd aangetoond dat het nageslacht van mannetjes met de langste sleep, ondanks deze formidabele handicap, de grootste overlevingskans heeft.
Bij veel andere diersoorten heeft de vrouwelijke sekse ook een voorkeur voor de uitbundigst baltsende, mooist zingende en kleurrijkste macho’s. De situatie bij de mens lijkt niet anders. Moeten mannelijke dieren het nog vooral hebben van risicovolle handicaps als ornamenten (geweien, hoorns, veren), zang, balts en waaghalzerig gedrag, voor de mensenvrouw echter is het relatief nieuwe selectiecriterium sociale intelligentie (originaliteit, creativiteit, humor) geïntroduceerd. Fysieke kracht, uiterlijk en lef zijn echter niet helemaal onbelangrijk. Vooral rond de eisprong winnen eigenschappen met een hoog baviaangehalte weer aan gewicht.
In dit artikel analyseert Elisa Hermanides met behulp van de theorieën van Stefan Hertmans de controversiële roman Les particules élémentaires (Elementaire deeltjes) van de Franse schrijver Michel Houellebecq. De roman gaat onder andere over de angst van de mens om zijn eigen aftakeling onder ogen te zien en de absurde lichamelijke schoonheidseisen die door de samenleving aan het individu worden gesteld. Deze problematiek zou een voortvloeisel zijn van de idealen van de hippiebeweging die in naam van de vrije liefde eind jaren zestig zorgden voor de seksuele revolutie.
Na de publicatie van de roman in 1998 werd Michel Houellebecq zowel in zijn eigen land als daarbuiten een bekend en veelbesproken schrijver. Zijn controversiële werk werd door de één de hemel in geprezen, door de ander afgekeurd als extreem rechts, racistisch of antifeministisch. Houellebecq is zonder twijfel een provocateur die volgens eigen zeggen zelfcensuur vermijd door zich voor te stellen dat hij na de publicatie van zijn boek geen mens meer zal zien. Wat de lezer ook van het boek moge vinden, Elementaire deeltjes kan hem niet ongemoeid laten.
Verliefdheid is een raar iets. Waarom worden we verliefd en waarom juist op die ene persoon? De wetenschap kan het nog steeds niet helemaal verklaren. Er zijn in de geschiedenis een heleboel theorieën gevormd die dit fenomeen proberen te doorgronden. Dit artikel laat ons zien hoe de wetenschap tegen verliefdheid aankijkt en neemt ons mee in de wonderlijke wereld die verliefdheid heet.
Is liefde plezierig of juist verschrikkelijk? Heeft de liefde ons in haar greep of kunnen wij er controle over uitoefenen? Is het een emotie of iets anders? Al sinds de klassieke oudheid hebben filosofen met dergelijke vragen geworsteld. In dit artikel behandelt Irene Conradie het begrip liefde zoals het werd begrepen bij een filosofische stroming uit het Hellenisme, de Stoa. Zij legt uit wat de gangbare opvatting van liefde was in de Griekse oudheid, wat de belangrijkste uitgangspunten van de vroege Stoa waren, hoe deze Stoïcijnen de liefde zagen en waarom ze zich afzetten tegen de gangbare opvatting.
In dit artikel bespreekt Diederik den Daas hoe de Europeanen te werk zijn gegaan bij het trekken van grenzen in Afrika om hun koloniën af te bakenen. Daarna neemt hij de geschiedenis van Rwanda onder de loep en legt uit hoe de aanvankelijk vreedzame samenwerking tussen Hutu’s en Tutsi’s kon uitmonden in de genocide van 1994.
Rune Bennemeer deed de Bèta-gamma propedeuse en zit nu in de laatste fase van zijn studie Medische biologie. Hij deed tijdens zijn onderzoeksstage in het AMC onderzoek naar aids. Vervolgens deed hij veldwerk in Mali naar de implicaties van ‘westerse aidsmedicijnen’. Rune Bennemeer geeft in zijn stuk aan dat er op de langere termijn ook negatieve effecten zijn van de aidsmedicijnen. Hij kijkt niet alleen naar de medische kanten van het verhaal, maar betrekt ook de organisatorische en psychologische aspecten bij zijn analyse. Zijn bevindingen laten een kritisch geluid horen tegenover de goedbedoelde liefdadigheid van mensen zoals Bill Gates.
Dit artikel is gericht op de huidige definitie van zwarte en gekleurde wijken en scholen als ‘voormalig’ zwart en gekleurd of ‘voormalig’ achtergesteld. De paradox is dat deze buurten en scholen nog steeds zwart, gekleurd en achtergesteld zijn terwijl de mensen die er wonen en schoolgaan niet langer als slachtoffers van een apartheid systeem worden geïdentificeerd. Zij worden eerder gezien als onsuccesvolle deelnemers aan een neo-liberale economie. Door de levens van twee jongens met elkaar te vergelijken laat Lindegaard zien dat de machtsrelatie tussen de Europeaan en de Afrikaan nog steeds levend is. Deze wordt niet langer verpersoonlijkt in witte en niet-witte lichamen maar eerder in wie de economische middelen bezit om deel te nemen aan het ‘nieuwe’ Zuid Afrika en wie niet.
Hoe keek de bevolking van Zuid-Afrika eigenlijk tegen de komst van de Europeanen aan? Altijd wordt de nadruk gelegd op de ervaring van de Europeanen, maar er is ook nog een andere kant van het verhaal. Ook de inheemse bevolking speelt een belangrijke rol in het proces van kolonisatie. Saskia Lourens laat dit aan de hand van het boek The First Life of Adamastor van Andre Brink zien en geeft ons hiermee een nieuwe kijk op de koloniale beleving.
J.M. Coetzee kreeg in 2003 de Nobelprijs voor literatuur met zijn omstreden boek Disgrace. De Zuid-Afrikaanse regering veroordeelde het als ‘racisme in de media’ vanwege Coetzee’s kritiek op het heersende bestel en de ‘nieuwe apartheid’. In dit artikel behandelt Hermanides het verhaal en de thematiek van Disgrace en legt aan de hand van de Zuid-Afrikaanse geschiedenis uit waarom juist dit boek zo belangrijk is.