In klassieke sprookjes strijden de goeden tegen de kwaden, wit tegen zwart. Grijs bestaat niet. Maar in de wereld om ons heen is puur kwaad of goed moeilijk te vinden. Een crimineel is niet per definitie een slecht iemand. Een slechte daad, zoals stelen, kan een dief doen voor een goed doel, zoals het in…
Lees verderIn het publieke domein is de biologische achtergrond van crimineel gedrag een gevoelig onderwerp. Binnen de wetenschap wordt hier echter volop onderzoek naar gedaan. Liever spreekt men overigens over biopsychologische factoren die tot crimineel en/of antisociaal gedrag leiden, omdat juist uit biopsychologisch onderzoek blijkt dat omgevingsfactoren een significante rol spelen bij het ontstaan van dergelijk gedrag. De Vente en Michon presenteren een overzicht van huidige kennis op dit gebied, waarbij zij betogen dat inzicht in de biopsychologische basis van crimineel gedrag van fundamenteel belang is voor de ontwikkeling van therapie en interventiemogelijkheden.
Lees verderVan oudsher is de mens geconfronteerd met angsten, met name voor ziekte en dood. Tegenwoordig proberen we mysterieuze ziekte- of sterfgevallen te verklaren met behulp van de wetenschap. Als achttiende-eeuwse boer lag een andere logische verklaring voor de hand: hier is een monster aan het werk geweest. Legendarische monsters hebben de opkomst van de wetenschap lang niet allemaal overleefd. Dat gaat echter niet op voor de vampier; een degelijk ontwikkeld monster dat zich met het veranderen van de tijd weet aan te passen.
Sabrina Verbeek is in 2005 afgestudeerd aan de Vrije Universiteit in Engelse letterkunde. Dit artikel is afgeleid van haar doctoraalscriptie. Momenteel rondt zij de master Redacteur/editor aan de Universiteit van Amsterdam af.
Lees verderIn een eerder artikel in BLIND! (nummer 2) betoogde Annemie Ploeger dat de evolutionaire psychologie een eenzijdig beeld geeft van de stand van zaken in de evolutionaire biologie. De waarde van de evolutionaire ontwikkelingsbiologie voor de evolutionaire psychologie zou onderschat worden. In het huidige artikel beschrijft zij een concrete toepassing van kennis uit de evolutionaire ontwikkelingsbiologie op de psychologie. In hoeverre kan de evolutie van vroege embryonale ontwikkeling iets zeggen over het ontstaan van psychische stoornissen zoals schizofrenie?
Annemie Ploeger studeerde af in psychologie. Zij werkt momenteel aan de Universiteit van Amsterdam aan een proefschrift over de rol die de evolutionaire ontwikkelingsbiologie kan spelen in de ontwikkelingspsychologie. Zij geeft ook onderwijs over evolutionaire psychologie.
Lees verderDat Charles Darwin met de introductie van zijn evolutietheorie grote veranderingen teweeg heeft gebracht in het wetenschappelijk denken is algemeen bekend. Minder weten we over hoe zijn boek toentertijd werd ontvangen. Omdat we weten dat de evolutietheorie tot op de dag van vandaag controversieel is, is het wellicht verleidelijk te denken dat het publiek in die tijd, wellicht onder invloed van de kerk, niet klaar was voor zijn werk. Dit beeld is echter onjuist: ook in die tijd waren er mensen buiten de Britse wetenschappelijke upperclass die overtuigd werden door Darwins evolutietheorie. Een voorbeeld hiervan was de Nederlander Hartogh Heijs van Zouteveen, die niet alleen vertalingen van Darwins werk verzorgde, maar zijn theorie ook op andere gebieden trachtte toe te passen en te verspreiden. Aan de hand van zijn gepubliceerde werk bespreekt Menno Wiegman hier hoe Hartogh Heijs te werk ging, welke obstakels hij op zijn weg tegenkwam en hoe hij heeft bijgedragen aan de verspreiding van Darwins ideeën.
Lees verderEten wordt niet alleen gezien als iets wat ons op de been houdt en wat lekker en gezellig kan zijn, maar ook steeds vaker als iets dat problemen oplevert. Was eten vroeger iets waar wij hard voor moesten rennen, tegenwoordig is het in het Westen te overvloedig aanwezig. Wij hoeven er nauwelijks meer een vinger voor uit te steken en bij dit laatste gaat het mis. Janneke Giesen en Remco Havermans vertellen ons, aan de hand van verschillende onderzoeken, in hoeverre dit probleem zich uitstrekt in de praktijk en geven een suggestie voor de aanpak van dit probleem.
Lees verderSommige mensen zweren bij een kopje koffie om de effecten van alcohol tegen te gaan. De cafeïne in de koffie zou ervoor zorgen dat je weer wat scherper wordt. Is dit een fabel of een feit? Hier proberen dr. Jan Snel, drs. Zoë Tieges en prof. dr. Richard Ridderinkhof achter te komen in een overzicht van onderzoek naar het effect van cafeïne op alcohol.
Lees verderIs rekenen onderdeel van taal? Of juist niet? Jacobien Carstens en Daan Janssen trachten hier een antwoord op te geven door deze vraag vanuit verschillende invalshoeken te benaderen. Ze laten zien hoe rekenen en taal met elkaar in verband staan vanuit neurowetenschappelijk perspectief, maar ook hoe cultuur mogelijk invloed kan uitoefenen op rekenvaardigheid. Hiertoe wordt dieper ingegaan op de relatie tussen taal, cultuur en denken, door te kijken naar antropologische studies van indianen uit Brazilië en het vergelijken van Japanse en Engelstalige kinderen. Kunnen deze verschillende onderzoeksresultaten ons iets vertellen over het verband tussen rekenen en taal?
Jacobien Carstens en Daan Janssen doen beiden de bèta-gammabachelor aan de Universiteit van Amsterdam, met respectievelijk een major in mathematische fysica en een major in archeologie.
Lees verderDe manier waarop mensen zich gebeurtenissen herinneren verschilt. Dit geldt nog vele malen sterker voor mensen met een psychische afwijking. Hoe herinner je je een emotionele bruiloft terwijl je zelf niet in staat bent je in te leven in anderen? Hermanides gaat in ‘Verstoord perspectief’ in op de manier waarop mensen met psychische afwijkingen de werkelijkheid construeren. Dit doet zij aan de hand van hoofdpersonen uit The curious incident of the dog in the night-time, Hersenschimmen en Memento. Interessant aan dit verstoorde perspectief is dat de lezer of kijker het verhaal van de hoofdpersoon niet klakkeloos aanneemt en vaak meer weet dan de hoofdpersoon zelf.
Lees verderAls je een boek leest neem je taal tot je en vorm je een beeld. Als je een beeld ziet probeer je hier grip op te krijgen door dit in taal om te zetten. In die zin lijkt voor taal en beeld een specifieke, verschillende rol weggelegd. Maar is dit niet slechts schijn? Kan taal zelf niet direct een beeld laten ontstaan? En kan beeld niet bestaan uit taal? In dit artikel worden twee artiesten uitgelicht die met precies deze vragen experimenteren. Mark Manders is kunstenaar en gebruikt taal als beeld. Peter Verhelst is een schrijver die met taal beeld in letters probeert om te zetten.
Lees verder