Bij veel diersoorten vinden vrouwtjes mannetjes aantrekkelijker als partner wanneer ze die mannetjes met andere vrouwtjes zien paren. Aangezien veel gedrag bij dieren ook bij mensen te zien is, rijst de vraag of vrouwen mannen ook leuker vinden als ze hem met andere vrouwen zien. En of het andersom ook geldt: vinden mannen vrouwen aantrekkelijker als ze omringd worden door andere mannen?
Read moreIn het recent verschenen boek Wij zijn ons brein betoogt hersenonderzoeker Dick Swaab dat onze identiteit al voordat wij worden geboren vrijwel geheel in onze hersenen is vastgelegd. Swaab werd vooral bekend om zijn onderzoek naar sekseverschillen in de hersenen en dit onderwerp wordt ook in zijn nieuwe boek uitvoerig belicht; reden voor onze redacteur Petra Jansen om zijn bevindingen met betrekking tot het thema gender samen te vatten.
Read moreOp 10 maart 2010 organiseerde Studie Vereniging Bèta-gamma voor de eerste maal het jaarlijkse Interdisciplinair Congres Amsterdam (ICA). Op dit congres gaven zeven sprekers uit de natuur- en sociale wetenschappen hun visie op het thema intelligentie. In dit artikel doen Robin van Wechem en Leon Reteig verslag van de verschillende aspecten van intelligentie die op het ICA 2010 aan bod zijn gekomen. Daarnaast brengen zij de lezingen in verband met verwante artikelen in dit nummer van Blind, dat hetzelfde thema draagt.
Read moreIn 2005 ontketende de toenmalige minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) Maria van der Hoeven een storm van protest naar aanleiding van haar oproep om intelligent design naast de evolutietheorie op school te onderwijzen. De heftigheid van het debat is inmiddels wat afgenomen en evolutie voert nog altijd de boventoon (zie voor een inhoudelijke vergelijking ook het artikel van Ard Tamminga in nummer 8 van Blind). Daarmee is echter nog niet alles over intelligent design gezegd. De discussie focust zich vaak op de vraag of er een ontwerp ten grondslag ligt aan de natuur maar welke rol speelt intelligentie nu precies in het debat? In dit artikel wijst Ronald Meester op de nuances van het debat en onderzoekt hij de aard van het concept intelligentie binnen intelligent design.
Read moreIntelligentie is een concept dat vooral geassocieerd wordt met één individu. De meesten zullen vooral de mens als een intelligent wezen zien. Sommigen dichten misschien hun huisdier ook enige intelligentie toe, maar intelligentie is en blijft een individuele eigenschap. Klopt dit idee wel, of bestaan er ook collectieve vormen van intelligentie? De natuur lijkt deze twijfel te bevestigen: er bestaan tal van organismen die zich samen intelligenter gedragen dan alleen. Iedereen die ooit een school vissen of een zwerm insecten heeft geobserveerd kan dit beamen. Jelmer van Ast bespreekt in dit artikel dit soort natuurlijke vormen van swarm intelligence en laat zien hoe deze tot nieuwe inzichten in de kunstmatige intelligentie kunnen leiden.
Read moreWaarom verschillen mensen van elkaar in gedrag en capaciteiten? Door genen en omgevingsfactoren: het bekende nature-nurturedebat. Gedragsgenetica laat zien dat genen een grote invloed hebben op de mens. Aan de andere kant is de invloed van omgeving en unieke ervaringen herhaaldelijk aangetoond in wetenschappelijk onderzoek. In dit artikel laat Mark Patrick Roeling zien hoe tweelingstudies de invloed van deze twee factoren in perspectief kan brengen en een meerwaarde heeft in de studie naar intelligentie.
Read moreWat is intelligentie en hoe heeft het zich ontwikkeld? Deze vraagt brengt een interessante paradox met zich mee. Aan de ene kant is er het standpunt van de evolutionair psychologen die menen dat intelligentie voortkomt uit een aantal domeinspecifieke modules die bij de geboorte al vastliggen. Aan de andere kant is er het perspectief van de niet-evolutionair psychologen waarin juist allerlei taken positief met elkaar correleren en er sprake is van een ‘algemene intelligentie’. Hoe kunnen deze twee inzichten de paradox van de evolutie van intelligentie oplossen?
Read moreIntelligentie is, zelfs wanneer men zich beperkt tot de psychologie, een ontzettend divers begrip. De psychologie kent vele subdisciplines met elk hun eigen definitie van intelligentie, en ook binnen deze subdisciplines bestaan vaak strijdende theorieën over de verklaring van intelligentie. Bovendien blijkt het verband tussen intelligentie en het ogenschijnlijk nauw verwante begrip cognitie zeer complex. De verwarring lijkt compleet. Hoe komen we er nu achter waar intelligent gedrag uit voortkomt, of zelfs maar wat intelligentie eigenlijk is? Kees-Jan Kan en Han van der Maas verhelderen in dit artikel de stand van zaken in het hedendaagse onderzoek naar intelligentie, mede aan de hand van een model dat in hun onderzoeksgroep ontwikkeld is.
Read moreSinds het ontstaan van symbolisch denken heeft de mens waarschijnlijk al nagedacht over wat er buiten de aarde is. Volgens sommige volken waren die lichtpuntjes aan de hemel voorvaders, volgens anderen goden: er waren er vele ideeën over. Het idee van buitenaards leven is waarschijnlijk net zo oud als de ontdekking dat die lichtstolpjes geen voorvaders, goden of vuurbollen op een paar kilometer hoogte waren, maar planeten en sterren met hun eigen stelsels daaromheen.
Wanneer er tegenwoordig over buitenaards leven wordt gesproken, wordt vaak als eerste aan Mars gedacht. Sinds ruimtesondes hebben laten zien dat de rode planeet eigenlijk een dode wereld is, lijkt de kans op leven echter een stuk waarschijnlijker op een geheel ander hemellichaam: Europa, één van de manen van Jupiter. Diep onder een dikke korst van ijs herbergt deze maan een gigantische oceaan. In dit artikel laat Gerard van den Akker zien waarom daar mogelijk bacterieel leven gevonden kan worden en hoe we door die kilometers dikke ijslaag kunnen komen.
Read moreDoor zowel natuur als cultuur wordt perfectie van de mens nagestreefd. Het natuurlijke proces van evolutie en aanhangers van de hoogmodernistische ideologie hebben eenzelfde resultaat; een zo goed mogelijk passend individu in de omgeving. Beide theorieën bewerkstelligen dit echter op hun eigen manier. Kan ingrijpen in onze natuur leiden tot de perfecte mens? En is dit streven naar de perfecte mens een gevolg van de normen en waarden van onze maatschappij?
Read more