De ‘nieuwe oorlogen’ van de afgelopen 20 jaar onderscheiden zich van oorlogen in het verleden. Eén van de belangrijke verschillen is dat oorlogen nauwelijks meer tussen landen plaatsvinden maar binnen afzonderlijke landen worden uitgevochten. De…
Het politieke wereldtoneel wordt gekenmerkt door interacties tussen bevriende en vijandige staten. Wetenschappers worstelen echter met de vraag op basis van welke factor(en) we groepen bevriende en vijandige staten kunnen indelen. De Amerikaanse politicoloog Samuel Huntington verdeelt de wereld in verschillende beschavingen met een eigen culturele en religieuze identiteit en stelt dat de eenentwintigste eeuw gekarakteriseerd zal worden door botsingen tussen deze beschavingen. Vincent Traag deelt landen in op basis van hun onderlinge conflicten en bondgenootschappen en vergelijkt het resultaat met de visie van Huntington.
Toen de Nederlandse overheid in de jaren tachtig meer efficiëntie van gesubsidieerde instellingen ging verlangen, zijn veel sociale werkplaatsen onderworpen aan herstructurering. Volgens Martin Olsthoorn hebben de bijbehorende veranderingen in structuur en cultuur binnen de sociale werkplaatsen vaak geleid tot verschuivingen in de interne machtsverhoudingen en tot conflicten. Olsthoorn beschrijft deze conflicten aan de hand van sociologische en economische theorieën over bedrijfscultuur en macht, en gaat in op een voorbeeld van een sociale werkplaats die met dergelijke conflicten te maken kreeg.
Sinds de introductie van de kwantummechanica houdt de natuurkunde zich bezig met een fundamenteel paradigmaconflict. Zwaartekracht werkt in Einsteins theorie door de vorm van ruimte en tijd. Maar de werking van krachten op kwantumschaal wordt beschreven door een uitwisseling van elementaire deeltjes. Kunnen de verschillende krachten door een overkoepelende theorie worden uitgelegd?
De Volksrepubliek China kent niet alleen de sterkst groeiende economie ter wereld, maar heeft in de afgelopen decennia ook hard gewerkt aan het verbeteren van zijn militaire status en nationale (zelf)bewustzijn. Toch ontkomt het land niet aan de invloed van het internationale economische stelsel, waarin het steeds verder ingebed is geraakt, en aan zijn afhankelijkheid van export. Politicoloog Henk Houweling weegt deze en andere factoren tegen elkaar af in zijn beschouwing van de opkomst van China.
Er zitten gaten in het standaardmodel van de deeltjesfysica. Zo verklaart het model niet wat massa is, waarom 96% van het heelal onzichtbaar is en waarom er meer materie dan antimaterie is. De Large Hadron Collider van CERN is een deeltjesversneller die werd gebouwd om antwoorden te vinden op deze vraagstukken. Deze machine laat deeltjes met hoge snelheden op elkaar botsen om nieuwe deeltjes, Higgsbosons, te laten ontstaan. Ondanks het enthousiasme van wetenschappers zijn er in de media allerlei doemscenario’s geschetst. Olivier Gaumer legt uit dat de verhalen over het einde van de wereld, ondanks dat ze ongefundeerd zijn, een grotere communicatieve kracht hebben dan de wetenschappelijke bewijzen.
‘Alles wat wij naar voren brachten, daar werd niet naar geluisterd.’ Conflicten tussen burgers en de gevestigde orde kunnen pijnlijk en langdurig zijn. In het volgende artikel wordt het conflict tussen de bewoners en de gemeente van het stadsdeel Westerpark in Amsterdam weergegeven, dat in 2008 tot een referendum leidde. Door mediation had het conflict waarschijnlijk kunnen worden voorkomen, aldus Maarten Poorter en Katusha Sol.
De processen die plaatsvinden in onze hersenen zijn op diverse niveaus te bestuderen. Er zijn er die beweren dat gedrag een essentieel onderdeel moet zijn van psychologisch onderzoek, terwijl anderen beweren dat men moet kijken naar de kleinste deeltjes die ons bekend zijn, willen we ooit volledig begrijpen hoe onze hersenen werken. Dit reductionistische proces zorgt voor vele interessante botsingen, onder andere op gebied van cognitieve neurowetenschappen. De auteur behandelt in dit artikel de verschillende uitersten van reductionisme en geeft daarbij zijn interpretatie van wat een verstandige benadering voor dit eeuwenoude debat zou zijn.
Blinden hun zicht terug geven, al is het voor een deel, doet nog het meest denken aan sciencefiction. Hoewel de recent ontwikkelde technologie van oogimplantaten en chirurgische ingrepen in sommige gevallen een uitkomst kan bieden, is het voor veel blinden nog wachten op een echte doorbraak. Al in 1992 ontwikkelde een Nederlandse natuurkundige een vrij revolutionair systeem genaamd The vOICe. Dit systeem maakt het mogelijk een visuele gewaarwording te creëren van de omgeving door gebruik te maken van de oren. Nu, bijna twee decennia later, loopt er nog vrijwel geen blinde gebruiker rond met dit systeem en rijst de vraag waarom dit idee nog niet is doorgebroken.
In de parapsychologie wordt onderzoek gedaan naar fenomenen als telepathie, precognitie en telekinese, welke te scharen zijn onder de term ‘psi’. Televisieprogramma’s als Wie wordt de nieuwe Uri Geller, waarin kandidaten moeten bewijzen te beschikken over paranormale gaven, genieten hoge kijkcijfers. De mens is altijd op zoek naar onverklaarde verschijnselen en mythen. Maar als deze verschijnselen worden onderworpen aan wetenschappelijke thesen blijft er vaak niks van over. Eva Lobach is een van de weinige wetenschappelijke onderzoekers in Nederland die zich aan deze parapsychologische fenomenen durft te wagen. In dit artikel bespreekt zij o.a. een van haar eigen onderzoeken naar de werking van psi.