Tegenwoordig zijn diëten en dieetgoeroes alom aanwezig. Hebben jullie hier een verklaring voor? Merken jullie dat er op het gebied van diëten de afgelopen decennia veel veranderingen hebben plaatsgevonden?

‘De termen “goeroe” of “gezondheidscoach” zijn niet beschermd, dus iedereen die van zichzelf vindt dat hij of zij kennis heeft over voeding, kan zich zo noemen. Daardoor zie je, zeker op sociale media, veel mensen die een eigen dieet of voedingspatroon aanprijzen. Op zich veranderen de verschillende diëten, door de jaren heen, niet zo veel. Het ene dieet legt de nadruk op het minderen van koolhydraten of suikers, en het andere dieet focust op het minder eten van vetten. Wij als Voedingscentrum benadrukken dat je met ieder dieet kunt afvallen, als je maar structureel minder kilocalorieën binnenkrijgt via je voeding dan de kcal die je verbrandt via beweging.’

Beschouwt het Voedingscentrum zichzelf als een autoriteit op het gebied van voeding? En zo ja, waarom?

‘Jazeker, want het Voedingscentrum heeft diverse voedingswetenschappers in huis die het beschikbare voedingsonderzoek bijhouden en de uitkomsten van de consensus omzetten in praktische adviezen om zowel gezond, als veilig en duurzaam te eten. Ook hebben we gedrags- en communicatie-experts in dienst om onze adviezen zo goed mogelijk te laten aansluiten bij de voorkeur en de gewoontes van de diverse doelgroepen. Het Voedingscentrum is onafhankelijk en wordt volledig gefinancierd door twee ministeries (Volksgezondheid, Welzijn en Sport, en Economische Zaken). We nemen geen geld aan van bedrijven. Wij kunnen daardoor zonder commercieel belang praktische informatie geven.’

Jullie voedingsadvies wordt door verschillende mensen en instanties vaak in twijfel getrokken. Hoe gaan jullie hiermee om? En kunnen jullie hier misschien een voorbeeld van geven?

‘Het Voedingscentrum vertaalt de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad, die de consensus binnen de voedingswetenschap weergeven, in praktische adviezen voor de consument. Binnen de voedingswetenschap is er vaak brede steun voor de Richtlijnen Goede Voeding en de adviezen van het Voedingscentrum. Maar natuurlijk zie je soms ook wetenschappers of gezondheidscoaches of consumenten die het niet met een bepaald advies eens zijn. Als wij vragen krijgen, kunnen we uitleggen op basis van welke onderzoeken ons advies is gebaseerd. En we maken factsheets over verschillende actuele onderwerpen, waarin we ook de bronnen vermelden die wij hebben geraadpleegd.’

 Wanneer jullie voedingsadvies in twijfel wordt getrokken, zwaaien mensen vaak met allerlei onderzoeken die het tegengestelde aantonen van wat jullie adviseren in de ‘Richtlijnen Schijf van Vijf’. Hoe selecteert de Gezondheidsraad het onderzoek waarop die Richtlijnen gebaseerd zijn? Zijn de onderzoeken die de Gezondheidsraad gebruikt beter dan de onderzoeken die vaak worden aangehaald door critici?

‘In Nederland is het zo geregeld dat de Gezondheidsraad, als officieel adviesorgaan van de regering, adviezen opstelt over o.a. een gezond voedingspatroon. Deze adviezen heten de Richtlijnen Goede Voeding, en de meest recente Richtlijnen zijn door de Gezondheidsraad eind 2015 gepresenteerd. Deze richtlijnen zijn gebaseerd op de consensus binnen het internationale voedingsonderzoek en geven dus de uitkomsten weer van al het beschikbare, goed uitgevoerde voedingsonderzoek, wereldwijd.

Als er nieuw onderzoek verschijnt met daarin een uitkomst die strijdig is met een van de Richtlijnen Goede Voeding, betekent dit niet dat die Richtlijn daarmee direct fout of achterhaald zou zijn. Immers, de richtlijnen geven weer wat de meerderheid van de voedingsonderzoeken aantonen. Eén nieuw onderzoek met een andere uitkomst betekent niet dat al het andere onderzoek komt te vervallen. Er zijn meer onderzoeken nodig met die nieuwe uitkomst voordat dit zou kunnen leiden tot een verandering in de consensus over een bepaald onderwerp.

Het Voedingscentrum heeft deze Richtlijnen Goede Voeding vertaald naar een praktisch voedingspatroon dat Nederlanders kunnen volgen als zij gezond en duurzamer willen eten: de Schijf van Vijf. De onderbouwing van de Schijf van Vijf wordt beschreven in de ‘Richtlijnen Schijf van Vijf’.’

Als wij het goed begrepen hebben, baseren jullie het voedingsadvies enerzijds op de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad, terwijl jullie anderzijds proberen om de Richtlijnen Schijf van Vijf zo goed mogelijk te laten aansluiten bij het huidige eetpatroon van de consument. Leidt de focus op voedingsmiddelen die tegenwoordig regelmatig geconsumeerd worden niet tot de tunnelvisie die jullie zo vaak verweten wordt? Is eten volgens de Richtlijnen Schijf van Vijf daadwerkelijk het beste voor je gezondheid, of is het een manier om het dieet van de gemiddelde consument in de gezondere richting te sturen?

‘Bij de Schijf van Vijf geven we aan hoe het optimale voedingspatroon eruit kan zien; maar we communiceren ook duidelijk dat iedere stap richting de Schijf van Vijf al een verbetering is. Niemand hoeft zijn totale eetpatroon in één keer om te gooien; als je gewend bent om voornamelijk wit brood te eten, en je vervangt een paar keer per week je witte boterhammen door bruine, of volkoren boterhammen, dan maak je al een stap richting de Schijf van Vijf. Door aan te geven dat één zo’n stap al een verbetering is, hopen we mensen te motiveren om een verbeterstap te maken, en we denken dat als je eenmaal gewend bent aan een kleine verandering, je daarna weer een andere kleine verbeterstap kan maken, als je dat zelf wilt. We geven ook duidelijker dan vroeger aan dat je de Schijf van Vijf op heel veel verschillende manieren kunt invullen, al naar gelang je eigen voorkeuren; en ook op die manier hopen we mensen te verleiden om hun eetpatroon iets gezonder of duurzamer te maken.’