Macht kent vele verschijningsvormen. Wanneer we de krant openslaan lezen we over kabinetsformaties in Nederland, gewapende conflicten in het Midden-Oosten en bedrijfsovernames die vandaag de dag dikwijls gepaard gaan met (massale) ontslagen. In al deze gevallen gaat het over groepen mensen die in een dominante positie verkeren ten opzichte van andere mensen.
Maar ook op het microniveau van ons dagelijks leven worden we al dan niet bewust voortdurend geconfronteerd met de dynamiek van macht en onmacht. Macht over ons eigen lichaam, wanneer het gaat om voornemens om meer te bewegen of te stoppen met roken. Macht over ons eigen denken, wanneer bepaalde zaken bijvoorbeeld maar in ons hoofd blijven malen zonder dat we deze kunnen stoppen. En dan zijn er nog de verhoudingen tussen twee (of soms zelfs meerdere) mensen: een relatie of huwelijk.
In deze editie van Blind wordt het thema macht bekeken vanuit verschillende perspectieven. Wim Ghijsen legt in zijn column Man en macht een verband tussen macht en testosteron als ‘biologische machtsthermometer’.
Dit wordt door Petra van der Kooij in een breder perspectief geplaatst in het artikel Het isolement van de Gazastrook. Volstaat een biologische verklaring ook wanneer het gaat om lange en slepende conflicten zoals die tussen Israël en Palestina? Een uitstapje naar de dependency theory over afhankelijke economische ontwikkeling biedt aanknopingspunten.
Phaedra Onclin neemt ons vervolgens aan de hand van een kritische reflectie op het succes van de bestseller Fifty Shades of Grey mee in de wereld van de sadomasochistische seksuele relaties. Het artikel Vijftig tinten gender laat onder andere zien hoe literatuur in het moderne (social) mediatijdperk een belangrijke rol kan spelen om over macht- en genderissues na te denken.
Inga Aarts evalueert in Hoe vrij zijn wij? het debat over de vrije wil: hoeveel macht hebben we eigenlijk over ons eigen denken en handelen? Perspectieven uit de neurowetenschap, theologie en filosofie worden met elkaar vergeleken door deze op het continuüm compatibilisme – incompatibilisme te plaatsen.
In het artikel De Artistieke Wending werkt Tine Wilde uit hoe het ‘vertraagd onbewust nadenken’ dat ten grondslag ligt aan een artistieke houding ons indirecte, maar duurzame macht over hedendaagse crises kan bieden.
De editie wordt afgesloten met een beeldreportage van de Amerikaanse fotograaf Camilo Cruz over Macht en het menselijk lichaam. De portretten gemaakt in de rechtbank van Los Angeles brengen de onmacht van het individu ten opzichte van het rechtssysteem in beeld.
Veel leesplezier!
De redactie
De Amerikaanse kunstenaar en fotograaf Camilo Cruz noemt zichzelf ‘bureaucracy artist’. Als werknemer van de rechtbank van Los Angeles observeert hij de werking van de uitvoerende macht van achter de schermen. Buiten werktijden gebruikt hij als fotograaf de rechtbank als decor om portretten te maken. Zijn foto’s gaan over de macht van het Amerikaanse rechtssysteem en de onmacht van de gewone burger ten opzichte van de rechtsstaat.
In de begeleidende tekst gaat Cruz dieper in op de gedachte die ten grondslag ligt aan deze beeldreportage: Foucaults idee dat macht de mens fysiek beïnvloed.
Read moreDe onmacht van deskundigen om de crisis te bezweren komt voort uit een deficiënte benadering van de problemen. Volgens kunstenaar en filosofe Tine Wilde is een Artistieke Wending nodig om complexe vraagstukken zoals de crisis op te kunnen lossen. In dit artikel pleit zij voor het toepassen van de intuïtieve aanpak die filosofen en kunstenaars hanteren, ‘vertraagd onbewust nadenken’. In deze houding ligt de macht vervat, waarover in principe ieder van ons kan beschikken. Dit is een indirecte macht, die langer nodig heeft om zich in een ongelofelijk complexe wereld te laten gelden, maar uiteindelijk veel ‘sterker’ en duurzamer is.
Read moreIn deze editie over macht en onmacht mag een artikel over onze eigen macht niet ontbreken. Want hoeveel macht hebben wij nou eigenlijk over ons eigen handelen? En hoe vrij zijn onze keuzes? In dit artikel wordt het antwoord op deze vragen gezocht aan de hand van verschillende disciplines, zoals de hersenwetenschap, theologie en filosofie.
Read moreDe literaire zomerhit van 2012 is een ongewoon boek: Vijftig tinten grijs van de Britse auteur E.L. James beschrijft de machtsverhoudingen binnen een sadomasochistische seksuele relatie. In dit artikel wordt de machtsrelatie tussen de studente Anastasia en de zakenman Christian Grey, de hoofdpersonen van Fifty shades of Grey, kritisch geanalyseerd. Ook wordt de vraag hoe zo’n ongebruikelijk boek een wereldwijde bestseller kon worden beantwoord.
Read moreDe Gazastrook is afhankelijk van Israël bij het voorzien in voorraden, werkgelegenheid en energie, en staat zo onder de macht van Israël. Dit gebrek aan autoriteit van Gaza leidt vooral tot afhankelijkheid bij het maken van economische beslissingen en het opbouwen van ontwikkeling en welvaart op de lange termijn. Hoe deze machtssituatie heeft kunnen ontstaan en welke rol het economische en politieke beleid dat gevoerd wordt hierbij speelt, wordt duidelijk uit deze analyse over de situatie en de gevolgen van ‘het dieet van de Gazastrook’.
Read moreOns hele leven wordt beheerst door macht. Politiek, economie en sport; het gaat allemaal om concurrentie en de beste zijn. Hoe uit dit zich in de samenleving? En wat is de biologische verklaring achter deze fenomenen? Wim Ghijsen heeft het antwoord.
Read more