Sinds de Tweede Wereldoorlog hebben zich grote veranderingen voorgedaan in de manier waarop mensen rouwen na het overlijden van een dierbare. Cas Wouters verklaart deze variaties in rouwrituelen aan de hand van verschuivingen in de wij-ik balans van individuen. Dit precaire evenwicht tussen de ‘wij-identiteit’ van mensen (de groepen waarnaar mensen verwijzen als ‘wij’) en hun ‘gewone ik’ heeft verstrekkende gevolgen.
Lees verderIn de media is de laatste tijd veel aandacht voor de druk die, met name voor vrouwen, bestaat om aan het bestaande schoonheidsideaal te voldoen. Hierbij wordt veel nadruk gelegd op de plastische chirurgie en het ‘bestellen van nieuwe borsten’. Er zijn echter ook schoonheidsidealen die om minder permanente ingrepen vragen, zoals ontharing. Anneke Smelik bespreekt in dit artikel enerzijds waarom mensen steeds vaker naar het scheermes, de hars of andere middelen grijpen en anderzijds wat deze trend tot gevolg heeft.
Prof. dr. Anneke Smelik is hoogleraar Visuele Cultuur bij de afdeling Algemene Cultuurwetenschappen aan de Radboud Universiteit van Nijmegen. Zij studeerde theater- en filmwetenschap aan de Universiteit Utrecht en promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam op een proefschrift over vrouwenfilms en filmtheorie. Haar onderzoek richt zich op drie terreinen: de virtualisering van het menselijk-technologische lichaam in digitale kunst en cultuur; de relatie tussen cultureel geheugen en nieuwe media; de performance van identiteit in mode; en multimediale geletterdheid.
Lees verderIn het Tropenmuseum was er van 2 februari tot en met 9 mei 2007 een expositie genaamd ‘Che! Een commerciële revolutie’. De ongekende beroemdheid van Che Guevara’s portret stond hierin centraal. De groeiende faam van deze foto heeft in de loop van de tijd gezorgd voor een langzame vervaging van de originele betekenis ervan. Het wordt duidelijk dat de foto is toegeëigend, en, niet minder belangrijk, kon worden toegeëigend door een uiteenlopende groep van mensen met verschillende belangen. Hierdoor geïnspireerd is het onderstaande artikel ontstaan. De schrijfster probeert te achterhalen hoe nou juist déze foto van déze man een roem ten deel viel die wellicht groter is dan die van de Mona Lisa of Madonna.
Maud Dahmen studeert Psychobiologie en Filosofie aan de Universiteit van Amsterdam.
Lees verderMet de ontdekking van genetische modificatie werd in de wetenschap een nieuwe weg ingeslagen. Het werd mogelijk om zeer gericht veranderingen aan te brengen in organismen. Van genetische modificatie wordt nu zeer frequent gebruikgemaakt en sinds 1994 wordt de methode toegepast in de landbouw en voedselindustrie. Deze toepassing is niet altijd onomstreden geweest, maar met de blik op de toekomst en op de toenemende schaarste van middelen is de weerstand afgenomen. Het leek erop dat genetisch gemodificeerde gewassen hiervoor een oplossing konden bieden. Het woord duurzaamheid was hierbij het toverwoord en werd genoemd zodra er een onderzoek of toepassing op dit gebied ter sprake kwam. Het is een containerbegrip geworden dat zeer buigzaam is gebleken. Om onderzoek op een goede manier te richten op duurzaamheid is het van belang dat er duidelijkheid in de definitie komt.
Jeroen Melief is afgestudeerd als Medisch bioloog aan de Universiteit van Amsterdam. Hij heeft een afstudeeronderzoek gedaan naar de mogelijkheden van groene genetica voor duurzame ontwikkeling.
Lees verderAnorexia is een ziekte die zeer tijd- en cultuurgebonden is. Toch is het een hardnekkige stoornis die zonder behandeling tot de dood kan leiden. Het is een onbegrepen ziekte waarin patiënten een verkeerd beeld van zichzelf hebben. Het beeld, de dikke vrouw die zij in de spiegel zien, strookt niet met de werkelijkheid en dat is letterlijk te volgen op de fMRI-scan.
Tot voor kort stond de patiënt met haar misvormde wereldbeeld alleen. Door middel van internet hebben zij zich kunnen verenigen en hebben zij een positieve betekenis gegeven aan anorexia. De pro-anabeweging is inmiddels een feit en er circuleren meerdere netwerken op internet. Het woord ziekte wordt in deze beweging nauwelijks meer genoemd.
Dit is een samenvatting van ‘De pro-anabeweging. Een nieuwe religieuze beweging?’ en ‘De pro-anabeweging: van buitenstaanders naar gevestigden’ van Esmeralda Kuijs, gemaakt door onze redacteur Maud Dahmen. Het artikel is toegespitst op alleen een beschrijving van de pro-anabeweging.
Lees verderHet individualisme viert hoogtij deze dagen; we zijn zeer gesteld op onze vrijheid en autonomie. We zijn niet meer afhankelijk van iets of iemand die ons denken bepaalt, niet van iemand die ons een geweten voorhoudt, maar we staan op eigen benen en vinden alles in grote mate zelf uit. Op het terrein van voedingsmiddelen echter hebben wij volgens Michiel Korthals een belangrijke stap in de ontwikkeling van onze autonomie gemist. In deze maatschappij, waarin datgene wat onze honger stilt niet meer dan enige passen van ons vandaan ligt, weten we en verdiepen we ons niet meer in wat voedsel precies is en hoe het daar gekomen is. Anderen bepalen voor ons wat gezond en lekker eten is, maar ook wat eten überhaupt betekent. Eten is nu niets meer dan brandstof geworden en Michiel Korthals wijst op de problemen die dit met zich mee brengt. Hij pleit daarom voor een andere metafoor en daarmee voor een andere behandeling van voedsel.
Lees verderJe persoonlijke identiteit wordt steeds minder bepaald door je fysieke omgeving alleen. Stephan Okhuijsen geeft in zijn column een creatieve interpretatie van het thema, door te graven in zijn eigen ervaring en te kijken in hoeverre wonen in een stad of land je identiteit bepaalt.
Lees verderHet Nederlandse platteland biedt plaats aan een grote diversiteit van landschappen met elk hun specifieke uiteenlopende gebruik. Het is om deze reden niet verwonderlijk dat er ook veel uiteenlopende waarden bestaan ten aanzien van dit gebruik, wat tot conflicten tussen verschillende belangengroepen kan leiden. Waar in het stuk van Henk de Haan (eerder in dit nummer) de ontstaansgeschiedenis van deze variëteit aan waarden ten opzichte van het platteland geschetst werd, gaat Wijnand Boonstra hier een stapje verder door mogelijke oplossingen voor dergelijke conflicten te onderzoeken. Zijn waarden ten aanzien van het platteland in de praktijk te verenigen, en zo ja, op welke wijze? Deze vraag staat centraal in het recent verschenen proefschrift van Wijnand Boonstra: Polder Limits: a case study of value-conflicts in Dutch rural land use. In dit artikel analyseert hij de praktijk van waardenconflicthantering vanuit sociologische en filosofische theorie.
Lees verderDe term gated community is een besmet woord in Nederland en de rest van Europa. We zouden ze niet hebben en ze ook niet willen hebben. Gated communities zouden vooral in Amerika en Zuid-Afrika voorkomen waar rijke mensen de boze buitenwereld willen buitensluiten. Maar wat weten we nog meer over de gated community?
Lees verderDe schok die de recente uitbraken van dierziekten zoals BSE en MKZ teweeg hebben gebracht, speelt een belangrijke rol in hoe burgers denken over het welzijn van dieren in de agrarische sector. Maar zijn er verschillen in de meningen van burgers in de stad en op het platteland? Waar komen deze verschillen vandaan? In dit artikel geven ir. Birgit Boogaard en dr. ir. Bettina Bock een antwoord op deze vragen.
Lees verder