Welke muziek is spannend? Is dat alleen maar een kwestie van smaak? Henkjan Honing bespreekt in dit artikel hoe het gebruik van psychologische analyse en computermodellen tot nieuwe inzichten kan leiden in de muziekwetenschap. Dit onderzoek richt zich onder andere op de vraag welke muziek door mensen interessant gevonden wordt en waarom sommige stukken muziek spannender zijn dan andere.
Lees verderEvolutionaire psychologie kan interessante verhaaltjes vertellen, maar die doorgaans niet uitwerken tot wetenschappelijke hypotheses. In dit artikel gaat Auke Pols dieper in op dit standpunt van evolutietheoreticus Lewontin en behandelt hij de valkuilen die een evolutionair psychologisch onderzoeker op zijn pad kan vinden. Tenslotte komen de specifieke problemen van een evolutionair psychologische verklaring van taal aan bod.
Lees verderIn dit artikel gaat Johan van Benthem op zoek naar de studie van kennis en informatie binnen een moderne universiteit. Hierbij overschrijdt hij de traditionele faculteitsgrenzen en laat zien dat kennis voortkomt uit een samenwerking van verschillende vakgebieden.
Lees verderWe leven tegenwoordig in een kennissamenleving. Een belangrijke voorwaarde om actief mee te kunnen doen in deze samenleving en om deze op een hoog niveau draaiende te laten houden is het vermogen om innovatief te zijn. We moeten tegenwoordig in staat zijn om ons hele leven te kunnen blijven leren. Dit vraagt om een nieuwe manier van onderwijs. Hoe leren we om onszelf te laten leren? Joseph Kessels bespreekt in dit artikel hoe het onderwijs ons zou moeten leren hoe we ons hele leven kunnen blijven leren.
Lees verderDe historici Christopher Browning en Daniel Goldhagen voerden in de jaren negentig een discussie over de jodenvervolging in Duitsland. Inzet was de vraag waarom honderdduizenden mensen actief en bewust hebben meegewerkt aan de massamoord op hun landgenoten. In dit artikel analyseert Daniel Paarlberg hun discussie. Hierbij besteedt hij niet alleen aandacht aan historische, maar ook aan psychologische en sociologische factoren.
Lees verderIn dit artikel beschrijft Annemie Ploeger de stand van zaken in de evolutionaire psychologie. Ze betoogt dat de evolutionaire psychologie niet de metatheorie is die zij hoopt te zijn, omdat zij een eenzijdig beeld heeft van wat gaande is in verwante vakgebieden. Door toevoeging van ideeën en concepten van de evolutionaire ontwikkelingsbiologie, komt volgens haar de evolutionaire psychologie dichter in de buurt van de gewenste metatheorie.
Lees verderIn dit artikel bespreekt Van Lambalgen een beroemd experiment uit de evolutionaire psychologie, dat aantoont dat mensen een logisch probleem beter kunnen oplossen in een sociale context, dan in een formele. Dit zou komen doordat onze redeneervermogens zijn ontstaan door natuurlijke selectie, waarbij de selectiedruk niet lag bij het oplossen van abstracte problemen maar bij het ontmaskeren van bedriegers in een sociale context. Van Lambalgen beargumenteert dat dit experiment vanuit logisch oogpunt niet deugt. Hij laat dit zien aan de hand van onderzoek dat hij zelf heeft uitgevoerd.
Lees verderIn deze paper bespreekt Merel Schogt de wreedheid van kinderen die pesten. Zij brengt dit in verband met de politieke theorie van Jeffrey Murer en tevens de filosofische theorie over wreedheid van Hannah Arendt.
Lees verderDe rechtspraak en de psychologie hebben van oudsher verschillende aannames omtrent menselijke verantwoordelijkheid en vrije wil. Deze twee disciplines moeten echter wel met elkaar samenwerken, bijvoorbeeld bij het bepalen van de toerekeningsvatbaarheid van psychisch gestoorde misdadigers. In dit artikel bespreekt Marleen Nagtegaal vrije wil, verantwoordelijkheid en schuld vanuit strafrechtelijk en psychologisch perspectief. Ze neemt de huidige toerekeningsvatbaarheidsbepaling onder de loep en bespreekt enkele alternatieven.
Lees verderDat de mens van een primaatachtige voorouder afstamt is redelijk onomstreden. Maar waarom de menselijke geest zich evolutionair heeft ontwikkeld is, 150 jaar na Darwin’s pionierswerk, nog steeds een groot raadsel. In dit artikel worden vier theorieën besproken die een mogelijke verklaring bieden voor die ontwikkeling: man the toolmaker, man the hunter, de sociale intelligentie hypothese en de theorie van het sensuele brein. Uit deze bespreking zal blijken dat de vraag naar de oorsprong van de menselijke geest alleen beantwoord kan worden als kennis uit verschillende disciplines geïntegreerd wordt.
Lees verder