‘- Wat een herrie.
– Hoezo?
– Die radio van je.
– O die.
– Heb je dat de hele dag om je heen?
– Wat bedoel je.
– Nou, dat lawaai.
– Ik wel.
– Dat je daar niet stapelgek van wordt.
– Ach, moet je horen, als je geen radio hoort stomp je zo af.
– O.’
(Armando, 1994, p. 101)
Wie in de literatuur over de toekomst spreekt, heeft het eigenlijk over sciencefiction, een gewaagd genre dat weinig literaire schrijvers aandurven. Op uitzonderingen na houden de ‘grote schrijvers’ zich liever bij het veiligere verleden of heden. Toch kwam Michael Cunningham, Amerikaanse schrijver en winnaar van de Pulitzer prijs voor fictie en de PEN/Faulker Award, met een roman die gedeeltelijk uit sciencefiction bestond. In het boek Specimen Days vertelt hij drie verhalen. Het eerste verhaal speelt zich af in het verleden, het tweede in het heden en het laatste in de toekomst. Alle drie de verhalen zijn gesitueerd in New York.
In dit artikel bespreekt Sarah de Waard de verbanden tussen de drie delen. Hoewel de verhalen los van elkaar staan zijn er toch overeenkomsten. Uit deze overeenkomsten blijkt dat de drie delen samen toch één boek vormen. Een boek waarin het sciencefictiondeel, dat op het eerste oog toch minder geslaagd lijkt, ook werkelijk aan bijdraagt.
Sarah de Waard heeft geschiedenis gestudeerd aan de VU. Ze woont in Amsterdam waar ze sciencefiction en fantasy schrijft. Tevens jureert ze dit jaar voor de tweede keer voor de Paul Harlandprijs, een schrijfwedstrijd voor korte sciencefiction-, horror- en fantasyverhalen.
Lees verderIn klassieke sprookjes strijden de goeden tegen de kwaden, wit tegen zwart. Grijs bestaat niet. Maar in de wereld om ons heen is puur kwaad of goed moeilijk te vinden. Een crimineel is niet per definitie een slecht iemand. Een slechte daad, zoals stelen, kan een dief doen voor een goed doel, zoals het in…
Lees verderGodslastering klinkt als een vergrijp dat na de Tweede Wereldoorlog binnen het christendom niet meer serieus is genomen. Niets is minder waar. In 1966 schreef Gerard van het Reve een expliciete scène over God als ezel in een erotische scène. Van het Reve wilde zich zuiveren van de kritiek van Tweede Kamerlid Van Dis (SGP) dat hij een godslasteraar zou zijn. Het kwam tot een tenlastelegging. In dit artikel analyseert Inge van der Bijl het verloop van deze rechtzaak, in het bijzonder het geruchtmakende hoger beroep.
Lees verderVan oudsher is de mens geconfronteerd met angsten, met name voor ziekte en dood. Tegenwoordig proberen we mysterieuze ziekte- of sterfgevallen te verklaren met behulp van de wetenschap. Als achttiende-eeuwse boer lag een andere logische verklaring voor de hand: hier is een monster aan het werk geweest. Legendarische monsters hebben de opkomst van de wetenschap lang niet allemaal overleefd. Dat gaat echter niet op voor de vampier; een degelijk ontwikkeld monster dat zich met het veranderen van de tijd weet aan te passen.
Sabrina Verbeek is in 2005 afgestudeerd aan de Vrije Universiteit in Engelse letterkunde. Dit artikel is afgeleid van haar doctoraalscriptie. Momenteel rondt zij de master Redacteur/editor aan de Universiteit van Amsterdam af.
Lees verderDoor de toenemende globalisering gaan culturen steeds meer op elkaar lijken. Vietnamezen kijken naar Zuid-Amerikaanse soaps en Oeganda heeft een postzegel ontworpen ter nagedachtenis aan Lady Diana. Met de globalisering dreigt eenwording van de publieke ruimte. Maar hoe ver gaat deze eenwording en is globalisering wel zo’n revolutionaire ontwikkeling?
Mineke Schipper is hoogleraar Interculturele literatuurwetenschap in Leiden en schrijft romans. Voor haar inmiddels over de hele wereld vertaalde boek Trouw nooit een vrouw met grote voeten kreeg ze in 2004 de Eureka Prijs voor het beste non-fictieboek. Haar nieuwe roman Vogel valt vogel vliegt is onlangs gepubliceerd.
Lees verderDe manier waarop mensen zich gebeurtenissen herinneren verschilt. Dit geldt nog vele malen sterker voor mensen met een psychische afwijking. Hoe herinner je je een emotionele bruiloft terwijl je zelf niet in staat bent je in te leven in anderen? Hermanides gaat in ‘Verstoord perspectief’ in op de manier waarop mensen met psychische afwijkingen de werkelijkheid construeren. Dit doet zij aan de hand van hoofdpersonen uit The curious incident of the dog in the night-time, Hersenschimmen en Memento. Interessant aan dit verstoorde perspectief is dat de lezer of kijker het verhaal van de hoofdpersoon niet klakkeloos aanneemt en vaak meer weet dan de hoofdpersoon zelf.
Lees verderAls je een boek leest neem je taal tot je en vorm je een beeld. Als je een beeld ziet probeer je hier grip op te krijgen door dit in taal om te zetten. In die zin lijkt voor taal en beeld een specifieke, verschillende rol weggelegd. Maar is dit niet slechts schijn? Kan taal zelf niet direct een beeld laten ontstaan? En kan beeld niet bestaan uit taal? In dit artikel worden twee artiesten uitgelicht die met precies deze vragen experimenteren. Mark Manders is kunstenaar en gebruikt taal als beeld. Peter Verhelst is een schrijver die met taal beeld in letters probeert om te zetten.
Lees verderDe Engelse schrijfster Virginia Woolf was een groot bewonderaar van de kunstwerken van haar zus Vanessa. In navolging van haar zuster probeerde zij in haar eerste experimentele roman Jacob’s Room met woorden een impressionistisch kunstwerk te scheppen. In dit artikel laat Leonie Wolthuis zien hoe Virginia Woolfs liefde voor beeldende kunst ontstond en hoe Virginia Woolf Jacob’s Room tot een schilderij van taal maakte.
Lees verderStad en land zijn niet alleen objecten van wetenschappelijke interesse, maar kunnen ook een belangrijke rol spelen in literaire werken. Een verhaal is vaak niet los te denken van de context, tijd en locatie waarin het zich afspeelt. In dit artikel bespreekt Elisa Hermanides de roman July’s People van Nadine Gordimer (1981), waarin een verandering van omgeving de katalysator vormt van het ontstaan van nieuwe intermenselijke verhoudingen. De verplaatsing van stad naar land heeft een niet mis te verstane invloed op de relaties tussen de verschillende hoofdrolspelers. Hermanides analyseert deze veranderende verhoudingen met behulp van Hegels dialectiek over meester en slaaf. Vervolgens bespreekt zij hoe deze analyse bij kan dragen tot inzicht in de door alle veranderingen ontstane en groeiende wanhoop van het belangrijkste personage uit het boek, Maureen.
Lees verder