De maakbaarheid van leven is iets wat de wetenschap al tijden bezighoudt. Als de mens leven zou kunnen maken, zijn er schijnbaar onbeperkte mogelijkheden: van het creëren van supermensen tot het uitroeien van allerlei ziektes. Han Thomas beschrijft in zijn boek Het Darwin Dilemma (2011) wat er zou kunnen gebeuren als wij in staat zouden zijn zelf leven te scheppen.

In Het Darwin Dilemma speelt wetenschapsjournaliste Michelle Rousseau een hoofdrol. Zij wordt door de Universiteit van Parijs, de Sorbonne, gevraagd een documentaire te maken over de ontdekking van Nicolas Moreau. Dit is een wetenschapper die verdwenen is vlak nadat hij een enorme wetenschappelijke doorbraak had: hij heeft zelf een levende cel gemaakt, wat tot dan toe niemand anders gelukt was.
Ondertussen is antropoloog Mark Enquist, net als Nicolas Moreau, bezig met controversieel onderzoek. Zijn overtuiging is dat er een intelligent volk op aarde geleefd heeft, vóór de eerste bekende beschavingen. Hij vindt in Egypte zelfs bewijs voor zijn idee, maar dat neemt niet iedereen hem in dank af: hij moet vrezen voor zijn leven.
Religieuze belangen lijken beide onderzoeken tegen te willen werken, maar lang blijft onduidelijk wie er precies verantwoordelijk is en wie er met wie samenwerkt. De spanning loopt hoog op als beide verhaallijnen uiteindelijk in Egypte bij elkaar komen.

Door het boek heen worden allerlei wetenschappelijke theorieën en posities uitgelegd. In het boek staat het ontstaan van leven centraal, zowel vanuit de evolutiebiologie als vanuit de celbiologie. Intelligent Design biedt bovendien een alternatieve theorie voor het ontstaan van leven. Hiermee geeft elke discipline zijn eigen verklaringen voor het ontstaan van het leven. Han Thomas kaart onder andere grote vragen en twijfels aan die bestaan binnen de besproken theorieën. De wetenschappelijke termen en aannames worden goed uitgelegd in het boek. Hiermee houdt Han Thomas de lezers die niet zo bekend zijn met al deze vormen van wetenschap binnenboord, maar voor lezers die meer thuis zijn in deze theorieën kan dit wat langdradig worden.

Bij het lezen van dit boek blijft er een vraag rondspoken: kan dit allemaal wel in het echt? Het echte onderzoek naar de piramide van Gizeh wordt beschreven in de epiloog van Het Darwin Dilemma. Hier valt te lezen dat dit archeologische onderzoek vrij goed overeen komt met het onderzoek uit het boek. Hoe zit het dan met het celbiologisch onderzoek van Nicolas Moreau? Kan de wetenschap al een dergelijke cel maken, of blijft het voorlopig toekomstmuziek?

Er kan inderdaad een vorm van synthetisch leven gemaakt worden. Dit is Gibson en zijn collega’s in het onderzoeksinstituut van Craig Venter (het J. Craig Venter Instituut), in 2010, voor het eerst gelukt. De cel van Gibson en collega’s (2010) is een bestaande bacterie, waarin een synthetisch genoom geplaatst is. Dit door de onderzoekers gesynthetiseerde DNA was het enige in de cel aanwezige DNA en was volledig in staat de cel te controleren. Ook was er sprake van celdeling, wat een teken is dat de cel werkt zoals dat hoort.

De door Gibson in 2010 gesynthetiseerde cel is echter een ander soort cel dan in Het Darwin Dilemma gemaakt wordt. Hoewel in het boek wordt gesproken over deze ontwikkeling, heeft Moreau een compleet gesynthetiseerde levende cel gemaakt. Dit betekent dat alle onderdelen van de cel gemaakt zijn door mensen, in plaats van alleen het DNA. Tot nu toe kan dit nog niet ‘in het echt’. De mogelijkheden die ontstaan door het kunnen maken van een synthetische cel, ook op de manier waarop dat nu kan, zijn enorm. Er zijn grote wetenschappelijke, ethische en praktische vragen te beantwoorden. Mogelijke toepassingen van deze techniek kunnen onder andere zijn in biobrandstof en farmaceutica. Hoewel deze opties kort aan bod komen in Het Darwin Dilemma, is daar een ander aspect van cruciaal belang, namelijk de mogelijkheid van de mens om voor God te spelen. Er zijn genoeg groepen te bedenken die om deze of andere redenen bezwaar kunnen hebben tegen de synthetische biologie. Hoewel de toepassingen mogelijk onbeperkt zijn, is het van groot belang om ook de ethische kant in de gaten te houden.

Deze spanning wordt goed duidelijk in Het Darwin Dilemma, waar een religieuze groepering alles doet om de ontdekking van Moreau tegen te werken. Hoe de verschillende partijen precies tegenover de theorieën staan, en of het verzet vanuit religieuze hoek succesvol is, kunt u lezen in Het Darwin Dilemma.