Naarmate je ouder wordt, lijken de jaren voorbij te vliegen, terwijl als kind een jaar net zo goed een eeuwigheid had kunnen zijn. Kent de tijd daadwerkelijk verschillende snelheden, of is hier iets anders aan de hand? Aniek Hollanders legt uit hoe ons autobiografisch geheugen ons voor de gek houdt.
Lees verderSuspense, mysterie, verrassing, dramatische ironie: door het publiek en de hoofdpersonen op andere manieren te informeren, ontstaat ‘spanning’ in het theater. Hierbij speelt tijd een grote rol, want door een strategische keuze te maken uit een oneindige hoeveelheid mogelijk te tonen gebeurtenissen raakt het publiek geboeid. Daarnaast is de theaterkunst ook zelf aan tijd onderworpen: een voorstelling bestaat alleen zolang deze duurt. Na aflopen resten alleen nog de sporen – een theaterkaartje, kostuums, decor. Erik Laeven laat in dit artikel ten slotte nog zien dat theater niet alleen in een tijd afspeelt, maar deze ook zelf construeert.
Lees verderWij praten en denken vaak in metaforen. Dat wat wij directer kunnen begrijpen en waarnemen wordt een metafoor voor iets dat abstract is. Dit gebeurt niet alleen in taal: ook onze concepten lijken in termen van metaforen geordend, zoals bijvoorbeeld de metafoor ‘ruimte’ voor ‘tijd’ zeer diep geworteld lijkt in ons denken en waarnemen. Om deze hypothese aan te tonen moet de metafoor niet alleen in onze taal kunnen worden waargenomen, maar ook in andere uitingsvormen. Daisy van de Zande laat zien hoe in de film Twelve Monkeys, waarin de hoofdpersoon James Cole verschillende tijden in het verleden bezoekt, ‘tijd in ruimte’ wordt verbeeld.
Lees verderIn 1927 verscheen van de hand van Martin Heidegger het boek Sein und Zeit. Het boek behandelt de grote begrippen ‘zijn’, ‘de zijnden’ en ‘tijd’ en baarde onmiddellijk opzien. Het wordt nu nog steeds gezien als een groots boek van een oorspronkelijk denker. Victor Kal legt in dit artikel uit hoe de mens, volgens het Sein und Zeit van Heidegger, kan zijn en – daarmee – vrij kan zijn in een niet concrete wereld. De mens moet hiervoor niet alleen de tijd kunnen afsluiten en vernieuwen, maar ook een besluit hiertoe kunnen nemen in het heden.
Lees verderKurt Vonnegut, een Amerikaanse schrijver van onder andere sciencefiction, schreef in 1969 het boek Slaughterhouse-Five, waarin hij verhaalt over een buitenaards volk wat vrijelijk kan reizen in tijd en ruimte. Helaas is de mens zelf toch meer gebonden aan tijd dan we misschien zouden willen, want zou tijdreizen het leven niet eenvoudiger maken? Fouten zouden kunnen worden hersteld door terug te gaan in de tijd, en de file wordt non-existent als je zou kunnen transporten met de snelheid van een lichtflits. Maar hoe realistisch is tijdreizen? Zullen wij dit ooit nog meemaken? Balt van Rees neemt ons mee terug in de tijd naar de historie van het tijdreizen en zal eindigen met een blik op de flitsende toekomst.
Lees verderNa de Eerste Wereldoorlog begon in Europa een tijd van crisis, zij volgden elkaar in korte tijd op. Deze plotselinge ingrijpende gebeurtenissen waren er mede oorzaak van dat de tijd als een stroomversnelling werd waargenomen; ten tijde van het interbellum kreeg men steeds sterker het idee in tijdsnood te verkeren. Deze veranderde beleving van tijd wordt door Paul Nizan weergegeven in zijn literatuur. Marleen Rensen bespreekt onder andere zijn roman Antoine Bloyé in het licht van de politieke en economische gebeurtenissen van het interbellum.
Lees verderTijd is niet voor iedereen hetzelfde. Voor mensen met een depressie lijkt de tijd stil te staan: verleden en toekomst liggen vast. Mensen met een manische stoornis beleven het heden: zij hebben geen oog voor verleden of verre toekomst. De tijdsbeleving van iemand met een psychose betreft eveneens het heden, maar het verleden en toekomst zijn onderdeel hiervan. Tijd lijkt geen vaste volgorde meer te hebben.
De tijdsbeleving van mensen met deze psychologische stoornissen wordt door Wouter Kusters gevat in verschillende filosofische tijdsopvattingen: een pleidooi voor het hanteren van meer dan alleen de wetenschappelijke tijdsvisie.
Lees verder